در این جا باهم هستیم تا تنظیمات اولیه طبق عوض کن دوچرخه را آموزش دهیم. این متن برای شرایط سازگار بودن سیستم دنده با دوچرخه و سالم بودن طبق عوض کن است.

مرحله سرویس

شانژمان جلو (طبق عوض کن) به سادگی زنجیر را توسط یک فریم یا همان قطعه که دور زنجیر است هدایت کرده و عمل تعویض دنده را انجام میدهد. قطعه ی قفس مانند اطراف زنجیر توسط سیم که از دسته دنده آمده در یک جهت کشیده می شود. یک فنر در آن قرار دارد، زمانی که سیم شل شود، قطعه دور زنجیر را به جهت دیگر (پایین) برمی گرداند. یک طبق عوض کن که به درستی تنظیم شده باشد باید زنجیر را بر روی طبق های جلو جابجا کند اما زنجیر را از روی آنها پرتاب نکند. تنظیمات اولیه برای طبق عوض کن یا شانژمان جلو عبارتند از ارتفاع، چرخش، پیچ های محدود و کشش سیم.

به طور کلی ایده خوبی است که قسمت محوری یا همان بازوی متحرک شانژمان جلویی را با یک روان کننده سبک روغن کاری کنید. سیم تعویض دنده نیز باید روغن کاری شود. اگر پیچ سیم دنده را شل کرده اید، آن قسمت را نیز روغن کاری کنید. هنگام سفت کردن این پیچ و مهره، تقریباً 30-40 اینچ پوند محکم کنید.

ارتفاع طبق عوض کن

قبل از بررسی تنظیمات پیچ حد بازی طبق عوض کن، موقعیت طبق عوض کن را بررسی کنید. اگر قسمتی که زنجیر را جابجا میکند بیش از حد بالای طبق بزرگ باشد، احتمال اینکه جابجایی ضعیفی داشته باشد بیشتر است. اگر طبق عوض کن خیلی پایین باشد، ممکن است در هنگام جابجایی روی حلقه های زنجیر خراشیده شود یا زنجیر را درگیر کند.

برخی از مدل های طبق عوض کن دارای تنظیمات ارتفاع یا چرخش نیستند. این مدل‌ها روی بدنه به طور مستقیم (دایرکت مانت) نصب می‌شوند و تنظیمات ارتفاع و چرخش آنها از پیش تنظیم شده‌اند.

1. تراز ارتفاع طبق عوض کن را بررسی کنید. به راحتی سیم دنده بر روی طبق عوض کن را در معرض دید بگیرید تا صفحه قفس بیرونی مستقیماً روی دندانه های بزرگترین طبق قرار گیرد. مراقب باشید که قسمت بازوی متحرک که دور زنجیر را در بر دارد از این نقطه بیشتر به بیرون نرود. ارتفاع و جهت تغییر مورد نیاز را یادداشت کنید. سپس لازم است سیم ترمز را شل کنید تا پیچ نصب طبق عوض کن را شل کرده و در صورت نیاز ارتفاع را کم یا زیاد کنید.

2. فاصله بین دندانه های حلقه بیرونی زنجیر و لبه پایین بازوی متحرک طبق عوض کن باید 1-2 میلی متر باشد، تقریباً ضخامت یک پنی (سکه). با استفاده از یک سکه به عنوان سنجش فاصله، آن را بین دندانه های زنجیر و بازوی متحرک قرار دهید. فقط باید بین دندانه های طبق و بازوی متحرک قرار بگیرد.

تصویر زیر را ببینید:

3. برای پایین آوردن بازوی متحرک، کشش سیم داخلی را با جابجایی به کوچکترین طبق به طور کامل آزاد کنید. به زاویه قسمت بیرونی بازوی متحرک نسبت به زنجیر توجه کنید.

4. گیره های نصب طبق عوض کن معمولاً علامتی روی قاب می گذارند که به عنوان مرجع هنگام تغییر ارتفاع مفید است. پیچ گیره چرخ دنده را شل کنید، ارتفاع طبق عوض کن را تغییر دهید و بازوی متحرک را به همان چرخش نسبت به حلقه زنجیر برگردانید. پیچ گیره را سفت کنید. صفحه ی بازوی بیرونی را روی حلقه بیرونی زنجیر ببرید و ارتفاع را دوباره بررسی کنید. این روند را تا زمانی تکرار کنید که ارتفاع بازوی متحرک 1-2 میلی متر بالاتر از قسمت بیرونی زنجیر باشد.

درجه زاویه ی چرخش طبق عوض کن

بازوی متحرک طبق عوض کن باید تقریباً موازی با زنجیر باشد. اگر بیش از حد از این موقعیت بچرخد، جابجایی ضعیفی خواهد داشت، و در نتیجه تعویض دنده به درستی صورت نخواهد گرفت. اگر طبق عوض کن از نوع گیره ای باشد، چرخش آن قابل تغییر است. به طور کلی، بازوی متحرک طبق عوض کن باید با زنجیر تراز باشد. در تصویر زیر مدل C تراز مناسب را نشان می دهد.

1. زنجیر را به بزرگترین سینی طبق قامه منتقل کنید.

2. از بالا به زنجیر نگاه کنید. طول زنجیر را به عنوان نمایانگر یک خط مستقیم در نظر بگیرید. این خط را با بازوی متحرک چرخ دنده بیرونی (بزرگترین سینی طبق) مقایسه کنید. صفحه بیرونی بازوی متحرک و زنجیر باید باهم موازی باشند. موازی نگه داشتن بازوی متحرک و زنجیر احتمال پریدن زنجیر از بیرونی ترین سینی (بزرگترین سینی طبق) را به حداقل می رساند. اگر موازی نباشد، شکاف نسبتاً زیادی در پشت یا جلو بازوی متحرک وجود خواهد داشت و ممکن است جابجایی بیش از حد دنده انجام شود.

3. اگر بازوی متحرک طبق عوض کن نیاز به چرخش دارد، جهت چرخش دلخواه را یادداشت کنید.

4. کشش سیم دنده را با جابجایی به سمت کوچکترین سینی طبق آزاد کنید.

5. بسیاری از گیره های طبق عوض کن یک علامت کم رنگ روی فریم دوچرخه به جا می گذارند. هنگام تغییر ارتفاع طبق عوض کن به عنوان مرجع استفاده کنید. همچنین می توان از یک مداد برای ایجاد دو علامت مرجع روی فریم دوچرخه استفاده کرد، یکی برای ارتفاع و دیگری علامت عمودی برای جهت چرخش. برای جلوگیری از تغییر ناخواسته ارتفاع از علامت ها استفاده کنید.

6. پیچ گیره ی نصب طبق عوض کن را باز کنید و کمی در جهت صحیح آن بچرخانید. مراقب باشید ارتفاع را تغییر ندهید. پیچ و مهره گیره بازوی متحرک را سفت کنید.

7. تعویض دنده انجام داده و به بزرگترین سینی طبق عوض کن بروید، در صورت لزوم تنظیم چرخش را انجام دهید.

تنظیمات پیچ های محدود کننده

پیچ های محدود کننده حرکت داخلی و بیرونی حرکت بازوی متحرک طبق عوض کن را متوقف و محدود می کنند. پیچ های محدود کننده با علامت های “L” و “H” مشخص شده اند. L-screw پیچ L حرکت چرخ دنده را به سمت کوچکترین سینی طبق متوقف می کند. پیچ H حرکت چرخ دنده را به سمت بزرگترین سینی طبق متوقف و محدود می کند.

اگر پیچ های محدود کننده فاقد هر گونه علامت گذاری باشند، باید با آزمایش تعیین کنید که “H” و “L” کدام است. با قرار دادن زنجیر روی کوچکترین سینی از طبق شروع کنید. با استفاده از تنظیم کننده رگلاژ سیم دنده کشش کابل را کاملا شل کنید. یک دست را روی بدنه ی طبق عوض کن قرار دهید تا هرگونه حرکت جانبی را احساس کنید، و یک پیچ را انتخاب کنید تا یک دور کامل را در جهت عقربه‌های ساعت و سپس خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید. اگر در چرخ دنده حرکت احساس کردید، این پیچ “L” است. اگر حرکتی وجود نداشت، همین آزمایش را با پیچ محدود دیگر انجام دهید. باید علامت گذاری دائمی پیچ “L” را در نظر بگیرید. پیچ دیگر به طور پیش فرض پیچ “H” است.

اگر چه پیچ های محدود کننده حرکت بازوی طبق عوض کن را متوقف می کنند، اما این سیم دنده و فنر طبق عوض کن است که باعث حرکت بازوی متحرک طبق عوض کن می شود. اگر سیم دنده کشش بیش از حد داشته باشد، طبق عوض کن روی استاپ یا نقطه توقف پیچ L قرار نمی گیرد. اگر کشش سیم دنده تغییر کند، حد داخلی چرخ دنده نیز تغییر می کند و احتمالاً باعث می شود که زنجیر از سینی های طبق بیرون بیفتد.

تنظیم پیچ محدود کننده L

پیچ L بیشترین میزان حرکت بازوی متحرک طبق عوض کن را به سمت داخل کنترل می کند. اگر به اندازه کافی تنظیم شود، به زنجیر اجازه می دهد تا به کوچکترین سینی طبق منتقل شود، اما نه بیشتر از آن.

1. زنجیر را به کوچکترین چرخ دنده عقب و کوچکترین سینی طبق جلو منتقل کنید. چرخ دنده را برای علامت گذاری نشان دهنده پیچ “L” بررسی کنید.

2. کشش سیم دنده را در این وضعیت بررسی کنید. در این حالت باید نسبتاً شل باشد. اگر سیم دنده سفت است، پیچ تنظیم کننده را در جهت عقربه های ساعت بچرخانید. پیچ تنظیم کننده معمولاً در جایی قرار دارد که محفظه کابل وارد دسته دنده می شود.

3. فاصله بین زنجیر و بازوی متحرک طبق عوض کن. فقط یک شکاف کوچک باید قابل مشاهده باشد، حدود 1/16 اینچ یا 1 میلی متر، به ضخامت یک سکه.

تصویر زیر را ببینید:

4. به آرامی رکاب بزنید و به حد شکاف ایجاد شده نگاه کنید. فاصله را در تنگ ترین نقطه در چرخش زنجیر تنظیم کنید. پیچ L را طوری تنظیم کنید که فاصله کمی بین پایه ی داخلی بازوی متحرک زنجیر وجود داشته باشد. دوچرخه را رکاب بزنید و با چرخش حلقه های زنجیر بررسی کنید که زنجیر روی بازوی متحرک ساییده نشود.

اگر شکافی وجود ندارد و زنجیر در حال مالش بازوی متحرک است، پیچ L-Limit را 1/8 دور (در خلاف جهت عقربه‌های ساعت) باز کنید. دوباره وجود شکاف را بررسی کنید و این کار را تکرار کنید تا فاصله کمی بدست آید.

اگر شکاف در پهن‌ترین نقطه‌اش بزرگ‌تر از 1 میلی‌متر به نظر می‌رسد، پیچ L را کمی ببندید تا شکاف بسته تر و کمتر شود.

5. تعویض دنده را با جابجایی زنجیر به سینی های بعدی تست کنید و سپس به کوچکترین سینی برگردید. از اهرم دنده استفاده نکنید. سیم متصل به طبق عوض کن را بکشید تا طبق عوض کن جابجا شود. استفاده از دسته دنده برای جابجایی ممکن است مشکلات پیچ محدود کننده را با مشکلات کشش سیم اشتباه بگیرد. اگر زنجیر به سرعت جابجا شود، تنظیم کافی است.

6. اگر به نظر می رسد تعویض دنده کند است (برای شروع تعویض دنده به بیش از یک دور پدال زدن نیاز است)، L-Limit را در خلاف جهت عقربه های ساعت 1/8 دور بچرخانید و آزمایش را تکرار کنید. افزایش 1/8 دور را تکرار کنید تا تعویض دنده کافی باشد. شکاف ایجاد شده بیشتر از 1 میلی متری باز می شود، اما همچنان با جابجایی کافی تا حد ممکن کم خواهد بود.

7. اگر زنجیر در هنگام جابجایی از حلقه زنجیر بیفتد، شکاف ممکن است خیلی بزرگ باشد یا تراز طبق عوض کن ممکن است خوب نباشد. پیچ L را 1/8 دور ببندید و تعویض دنده را دوباره بررسی کنید. اگر زنجیر به مالش قفس داخلی چرخ‌دنده ختم شود، اما همچنان هنگام جابجایی از سینی کوچک خارج شود، مشکلات دیگری مانند خط زنجیر یا چرخش طبق عوض کن وجود دارد.

پیچ تنظیم H

حرکت بیرونی بازوی متحرک طبق عوض کن توسط پیچ H محدود می شود. هنگام مشاهده تنظیم حد H، با فشار بیشتر روی اهرم یا با کشیدن سیم دنده با دست، مطمئن شوید که کشش کافی روی سیم دنده وجود دارد. در صورت کشیدن سیم از یک پارچه برای محافظت از دست خود استفاده کنید. پس از تنظیم پیچ H، سیم باید مجدداً کشیده شود تا از تعویض مناسب اطمینان حاصل شود.

1. به بزرگترین چرخ دنده در عقب و بزرگترین چرخ دنده جلو بروید. چرخ دنده را برای علامت نشان دهنده پیچ H بررسی کنید.

2. سیم دنده را با دست بکشید تا کشش را افزایش دهید و مطمئن شوید که طبق عوض کن در برابر پیچ H قرار دارد.

3. فشار کامل روی سیم دنده را حفظ کنید و فاصله بین زنجیر و قسمت بیرونی بازوی متحرک را بررسی کنید. فقط یک شکاف کوچک باید قابل مشاهده باشد، حدود 1/16 اینچ یا 1 میلی متر. دوچرخه را به آرامی رکاب بزنید و به اندازه ی شکاف دقت کنید.

اگر زنجیر در حال ساییدن بازوی متحرک است، پیچ H را 1/8 دور باز کنید و سیم را کاملا بکشید. شکاف را دوباره بررسی کنید.

اگر زنجیر در حال مالش نیست، پیچ H را به طور مکرر ببندید تافاصله به 1 میلی متر برسد.

4. تست دنده به سمت سینی بزرگ طبق. تعویض دنده را با استفاده از فشار دست روی سیم به جای استفاده از دسته دنده، به بزرگترین سینی طبق تغییر دهید. اگر تعویض دنده کند است، پیچ H-limit را کمی باز کنید و تست را تکرار کنید. اگر زنجیر از بزرگترین سینی جدا شود، حد بیرونی خیلی شل تنظیم می شود. محدودیت پیچ H را سفت کنید و دوباره تغییر دهید.

تنظیم طبق عوض کن های دارای سیستم ایندکس Index سه سرعته

برخی از سیستم های دنده جلو (طبق عوض کن) دارای تنظیمات ایندکس Index هستند. اگر دسته دنده دارای سه توقف یا کلیک باشد، یک دنده ایندکس است. اگر اهرم دنده جلو بدون توقف باشد و یکسره، تنظیم ایندکس وجود ندارد. اگر دسته دنده جلو دارای چندین کلیک باشد، مانند برخی شیفترهای دستگیره ای پیچشی (موتوری)، مشابه اهرم های اصطکاکی جابجا می شود.

1. زنجیر را به سینی وسط در جلو و کوچکترین چرخ دنده عقب منتقل کنید.

2. شکاف بین قسمت داخلی بازوی متحرک و زنجیر را ببینید. شکاف باید تا حد امکان کوچک و بدون سایش زنجیر باشد.

3. برای کم کردن فاصله، کشش داخلی سیم را با چرخاندن پیچ رگلاژ در دسته دنده خلاف جهت عقربه های ساعت افزایش دهید. شکاف را دوباره بررسی کنید.

4. اگر زنجیر در حال سایش بازوی متحرک است، پیچ رگلاژ (واقع در دسته دنده) را در جهت عقربه های ساعت بچرخانید.

5. اگر پیچ تنظیم (پیچ رگلاژ) تماماً داخل یا خارج باشد، امکان تنظیم وجود نخواهد داشت. در این موارد پیچ رگلاژ را ریست کنید. به درونی ترین سینی طبق بروید و پیچ سیم داخلی را باز کنید. رگلاژ را کاملاً در جهت عقربه های ساعت بچرخانید و حدود 2 دور کامل به عقب برگردید. سیم را به آرامی با ابزاری مانند انبر دست بکشید و پیچ و مهره را محکم کنید. تنظیم کشش سیم داخلی را مانند بالا شروع کنید.

6. تغییر چرخ دنده جلو به هر سه سینی را تست کنید. اگر چرخ دنده در بزرگترین سینی جلو ساییده شد، پیچ حد H و کشش سیم داخلی را که ممکن است بیش از حد شل شده باشد، دوباره چک کنید. اگر زنجیر به آهستگی به کوچکترین حلقه زنجیر تغییر می کند، پیچ L-Limit و کشش سیم داخلی را که ممکن است خیلی سفت باشد دوباره بررسی کنید.

تنظیم طبق عوض کن برای سیستم های ایندکس دو سرعته

برخی از سیستم های دنده جلو دارای تنظیمات ایندکس Index هستند. اگر دسته دنده دارای دو توقف یا کلیک متمایز باشد، سیستم دنده دوچرخه شما ایندکس است. اگر دسته دنده جلو اصطکاکی (مثل دسته دنده های چرخشی یا موتوری) باشد، تنظیم ایندکس وجود ندارد.

1. زنجیر را به سمت بزرگترین سینی طبق در جلو و بزرگترین ترین چرخ دنده عقب قرار دهید.

2. شکاف بین قسمت بیرونی بازوی متحرک (قسمتی که زنجیر را جابجا میکند) و زنجیر را مشاهده کنید.

3. اگر قسمت بیرونی بازوی متحرک طبق عوض کن با زنجیر برخورد نکند، تنظیم ایندکس کافی است.

4. اگر بازوی متحرک در حال برخورد با زنجیر است، کشش سیم را با چرخاندن طبق عوض کن از قسمت گیره ی اتصال با بدنه دوچرخه در خلاف جهت عقربه‌های ساعت افزایش دهید و دوباره بررسی کنید.

5. اگر پیچ رگلاژ تماماً داخل یا خارج باشد، امکان تنظیم وجود نخواهد داشت. در این موارد پیچ تنظیم را ریست کنید. به کوچکترین سینی طبق دنده را تغییر دهید و پیچ رگلاژ سیم را باز کنید. پیچ تنظیم را کاملاً در جهت عقربه های ساعت بچرخانید و حدود 2 دور کامل به عقب برگردید. سیم را به آرامی با ابزار بکشید و پیچ و مهره را محکم کنید. تنظیم کشش سیم داخلی را مانند بالا شروع کنید.

6. تغییر دنده جلو به هر دو سینی طبق جلو را تست کنید.

عملکرد طبق عوض کن

دنده جلویی باید زنجیر را بر روی سینی های طبق جابه‌جا کند، بدون اینکه زنجیر از روی آنها به بیرون بی افتد. این امکان وجود دارد که دنده جلویی حتی روی دوچرخه هایی که به درستی تنظیم شده اند، زنجیر را کمی مالش دهد. این احتمالاً در برخی از دوچرخه‌ها هنگام سوار شدن و رکاب زدن به بزرگترین طبق در جلو و کوچکترین طبق در عقب وجود دارد. همانطور که دوچرخه با نیرو رکاب زده می شود، بازوی طبق عوض کن از مسیر منحرف شده حرکت میکند و زنجیر را به سمت دیگر حرکت می دهد، که باعث ایجاد صدای مالش متناوب می شود. شل کردن پیچ محدود کننده H بازوی متحرک طبق عوض کن را بیشتر به سمت بیرون حرکت می دهد و ممکن است درگیری و سایش زنجیر با بازوی متحرک را کم کند، اما همچنین ممکن است باعث شود زنجیر روی بزرگترین سینی جابجا شده و بیش از حد فشار بیاورد در نتیجه زنجیر به بیرون هدایت شده و می افتد.

ممنونیم که باما همراه بودید؛ در آموزشهای بعدی همراهتان خواهیم بود.